Ενα πολύ χρησιμο ., παλιο και πολυ καλο αρθρο
του φιλου μας Αλεξη Διαμανταρτου
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΟΙ ΠΕΠΕΔΑΙΜΕΝΟΙ
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΟΙ ΠΕΠΕΔΑΙΜΕΝΟΙ
ΑΠΟ ΑΝΑΡΤΗΣΑΗ 2008
(Αυτό το άρθρο το έγραψε σε ηλικία 19 χρόνων και το δημοσίευσε στο περιοδικό Οδύσσεια το 2003. Περιέχει Πολλά στοιχεία για τον τόπο μας.
Διαμαντάτος Αλέξανδρος του Κωνσταντίνου
Φιλόλογος- ιστορικός ερευνητής
ΜΕΛΙΤΑΙΩΝ ΑΠΟΙΚΙΑ
Η Μάλτα ή κατ΄ άλλους η αρχαία Μελίτη αποτελεί ένα μικρό σύμπλεγμα νήσων στην κεντρική Μεσόγειο
και ο πληθυσμός της δεν ξεπερνά τους 300.000 κατοίκους. Ανάμεσα , λοιπόν , σ΄ αυτό το
σύμπλεγμα νήσων και στην Κεφαλληνία πολλοί θα διερωτάστε τι συνάφεια υπάρχει.
Αναμφίβολα , οι σχεσεις της αρχαίας Μελίτης και της Κεφαλληνίας εφορμόνται από
Αναμφίβολα , οι σχεσεις της αρχαίας Μελίτης και της Κεφαλληνίας εφορμόνται από
το γεγονος ότι οι δυο τους κατοικούνταν από νησιωτικούς λαούς, οι οποίοι διέθεταν
θαλασσοπόρους της Μεσογείου είτε επιδίδονταν στο εμπόριο και την αλιεία είτε
στην πειρατεία (ασχολία με την οποία είχαν ιδιαίτερη επιτυχία διότι είχαν εκπαιδευτεί
από αδίστακτους διδασκάλους , τους αρχαίους Φοίνικες ). Επιπλέον , οι δυο λαοί
έρχονται πιο κοντά όταν οι Ενετοί ( έχουν στην κατοχή τους το νησί της Κεφαλληνίας
από το 1500 – 1797 ) στην προσπάθειά τους να μειώσουν τη δύναμη και την
εξουσία των τοπικών αρχόντων της Κεφαλληνίας εποικίζουν τη νήσο με ευγενείς
από άλλες χώρες της Ευρώπης μεταξύ αυτών και πολλοί Μαλτέζοι αριστοκράτες
( αρχικά τοποθετούνται στο χώρο του κάστρου , του Αγ. Γεωργίου και αργότερα
στην πρωτεύουσα , το Αργοστόλι ) . Ωστόσο , η ουσιαστική επαφή θα επέλθει
όταν ο δεύτερος Άγγλος τοποτηρητής της Κεφαλληνίας , ο J. C Napier αποφασίζει
να ιδρύσει << Πρότυπο Αγροτικό Οικισμό >> στην περιοχή των Πρόννων
(πλησίον του λιμανιού του Πόρου, στην περιοχή η οποία τότε ονομαζόταν Σαρακήνικο)
με έμπειρους Μαλτέζους αγρότες.
Ένας από τους σημαντικότερους λόγους όπου οδήγησαν τον οξυδερκή αυτόν άνδρα
και ευεργέτη της νήσου να επιλέξει τους Μαλτέζους ως τους καταλληλότερους γι ΄ αυτό
το σπουδαίο εγχείρημα έγκειται στο ότι ήταν άριστοι τεχνίτες στην κατασκευή των
αναβαθμίδων. Οι Μελιταίοι είχαν διδαχθεί από τους Φοίνικες την τέχνη των
αναβαθμίδων ( όπως σήμερα καλούνται στο τοπικό ιδίωμα τα αρμάκια ή λιθιές )
και με αυτόν τον τρόπο είχε καταστεί δυνατόν να καλλιεργήσουν απότομους λόφους
ή βουνά. Έπειτα , ο J. C Napier ήταν γνώστης της εργατικότητας και της φιλοπονίας
των Μαλτεζων διότι βρίσκονταν κάτω από το στέμμα της Βρετανικής αυτοκρατορίας
την εποχη εκείνη (εξάλλου φημίζονταν ως ευφυέστατοι αλιείς κατασκευάζοντας
έξοχα σύνεργα για το ψάρεμα). Επιπρόσθετα , η γεωργία στην Κεφαλληνία
των αρχών του 19ου αι. ήταν πρωτόγονη , αρχέγονη και βασιζόταν κυρίως
σε εμπειρικές γνώσεις . Για αυτό ο Άγγλος τοποτηρητής με την παρουσία
των έμπειρων γεωργών από τη Μάλτα να εφαρμόσει στην περιοχή νέες
γεωργικές μεθόδους και να βελτιώσει τα εργαλεία ή να αντικαταστήσει ακόμη
και τα μέσα παραγωγής της τοπικής γεωργίας. Παράλληλα , επιθυμούσε
να αποκτήσουν τα κτήματα οι μικροϊδιοκτήτες ή άκληροι της περιοχής για να
καταλαγιάσουν οι κοινωνικές ταραχές εξαιτίας του γεγονότος ότι η γαία ήταν
κατακερματισμένη σε λίγα αγροτεμάχια των μεγάλων αριστοκρατικών οικογενειών
της περιοχής ( όπως η οικογένεια Καμπίτση ή Καμπύση ) ή ανήκε στην
ιδιοκτησία της Ι.Μ. Άτρου .Πέρα ,όμως , από αυτά η περιοχή του Σαρακήνικου
( όπου σήμερα ονομάζεται Λεύκες λόγω των αιγείρων που φυτεύτηκαν εκεί
από τους Μελιταίους και αποτελούν μνημείο αυτού του σπουδαίου εγχειρήματος )
ήταν αρμόζουσα για αυτήν την επιχείρηση διότι ήταν μια εύφορη περιοχή με
φυσικές πήγες νερού ( όπως πηγή Κολοκάσι ) και με ήπιες κλιματολογικές συνθήκες
( ουδεμία σχέση με την παγωνιά του Αρακλίου και του Πυργιού ).
Συνάμα , διέθετε φυσικό ορμίσκο ( σημερινός λιμενοβραχίονας του Πόρου )
τον οποίο πίστευε ο J. C Napier ότι θα τον καθιστούσε κύριο εξαγωγικό
κέντρο του νησιού λόγω της γειτνίασης με την απέναντι ελευθερωμένη χώρα
(Ρούμελη και Μοριά).
Παρόλα αυτά , ο Βρετανός τοποτηρητής δεν υπολόγισε κάποιες σημαντικές
Παρόλα αυτά , ο Βρετανός τοποτηρητής δεν υπολόγισε κάποιες σημαντικές
λεπτομέρειες οι οποίες θα αναχαίτιζαν τις φιλοδοξίες του για την περιοχή
και το φιλόπνοο έργο του .Πρώτα από όλα η περιοχή έβριθε από λιμνάζοντα
νερά τα οποία εκκολάπτουν σημαντικές ασθένειες ( ελονοσία , πυρετούς ,
φυματίωση ) για το γηγενή πληθυσμό πόσω μάλλον για τους ξένους άποικους
με διαφορετικό ανοσοποιητικό σύστημα. Επίσης , οι μονάχοι της Ι. Μ . Άτρου και
οι λαϊκοί θα αντιδράσουν έντονα βλέποντας στον τόπο τους ανθρώπους διαφορετικής
θρησκείας , δόγματος και γλώσσας . Ακόμη , δεν εκτίμησε σωστά τη συμπαιγνία
την οποία θα του έστηναν οι αρχές της Μάλτας . Ήταν φυσικό η τοπική εξουσία να μην
αποστείλει τα καλύτερα δείγματα του ενεργού πληθυσμού αλλά ότι επιθυμούσε να
αποβάλλει από τη χώρας της όπως άπορους και εξαθλιωμένους ηλικιωμένους
από τα σανατόρια , γυναίκες του δρόμου , δύστροπης κακοποιούς και φυγόδικους
καθώς και κάθε άτομο με αποκλίνουσα κοινωνική συμπεριφορά. Τέλος , ο ύπατος
αρμοστής των Ιονίων Νήσων , ο F.Adam θα δυσανασχετούσε έντονα με την επίτευξη
ενός μεγαλόπνοου έργου το οποίο θα καρπωνόταν ένας υφιστάμενος του ,
ο J. C Napier και κινδύνευε άμεσα η θέση του.
Τελικά , το φιλόδοξο εγχείρημα θα ξεκινήσει καθώς το Σεπτέμβριο του 1826
Τελικά , το φιλόδοξο εγχείρημα θα ξεκινήσει καθώς το Σεπτέμβριο του 1826
καταφθάνουν στην περιοχή Σαρακήνικο 300 Μελιταίοι μετά του εκκλησιαστικού
τους άρχοντα ,Don Luigi Ricca και του στρατιωτικού τους ηγήτορα , Z. Cammilleri .
Προηγουμένως , ο J. C Napier είχε φροντίσει να απαλλοτριώσει τα κτήματα της
περιοχής (Σαρακήνικο), τα οποία άνηκαν στην Ι. Μ. Άτρου και στους ευγενείς της
περιοχής, με ισάξια στέμματα στην περιοχή Αρακλίου και Μοναστηρακίου.
Τα πρωτα δυο χρόνια (1826 – 1828) παρά τα προβλήματα (αντιδράσεις ντόπιων
και ασθένειες) η όλη προσπάθεια πέτυχε διότι πρόλαβαν να καλλιεργηθούν
400 στέμματα γης, να δημιουργηθούν θερμοκήπια με φράουλες και πατάτες
(πράγμα πρωτότυπο όχι μόνο για το νησί αλλά για όλη την Ελλάδα). Έπειτα ,
κατασκευάζονται οι περίφημες αναβαθμίδες ( αρμάκια ή λιθιές ) , οι οποίες
κοσμούν τα κτήματα της περιοχής ως τις μέρες μας . Ακόμη, προχωρούν
σε εγγειοβελτικά έργα όπως η φύτευση πλατανιών κοντά σε χείμαρρους
( όπως εκείνα τα οποία παρατηρούμε στο Βόχυνα ) για να συγκρατήσουν
τα ορμητικά νερά . Αργότερα , τον Οκτώβριο του 1828 στο εγχείρημα θα πάρουν
μέρος και Έλληνες Κεφαλλήνες ( κυρίως οι μονάχοι της Ι. Μ . Άτρου λόγω της
προσπάθειας τους να προσηλυτίσουν τους καθολικούς εργάτες και να γνωρίσουν
τη νέα τεχνοτροπία στην γεωργία για να την χρησιμοποιήσουν στο μοναστήρι και
στα κτήματα τους ) παρά τις αρχικές τους αντιρρήσεις .
Ενώ , η προσπάθεια τα πρώτα τέσσερα χρόνια ( 1826 – 1830 ) είχε
Ενώ , η προσπάθεια τα πρώτα τέσσερα χρόνια ( 1826 – 1830 ) είχε
στεφθεί με επιτυχία ( είχε φτάσει , ήδη , ως προσκεκλημένος του J. C Napier
ο σπουδαίος Βρετανός γεωπόνος, ο Ed. Curling και η αποικία έγινε << Πρότυπος
Γεωργικός Σταθμός >>) προς τη μέση του 1830 άρχισαν να διαφαίνονται σοβαρά
προβλήματα. Στις 4 Αυγούστου 1830 ο ύπατος αρμοστής των Ιόνιων Νήσων ,
ο F.Adam αποφασίζει να κλείσει οριστικά το λιμάνι του Πόρου και να σταματήσει
η χρηματοδότηση του έργου. Εξάλλου , οι άποικοι μειώνονται δραματικά
( γύρω στους 100 ) λόγω των ασθενειών , των κακουχιών
( η πληθώρα των λιμναζόντων νερών και η αλλαγή κλίματος φέρνουν τις ασθένειες )
και της φυγής προς την πατρογονικη γη .Έτσι , ο J. C Napier θα αναγκαστεί
να παραιτηθεί από το έργο (όπως και ο Ed. Curling στις 18 Μάιου 1831) και να φύγει
από το νησί στις αρχές του 1831. Ο νέος Άγγλος τοποτηρητής , ο Άηχης C. Congers
διαλύει την αποικία ως ασύμφορη.
Το πρόβλημα ,όμως , εστιαζόταν στο τι θα γινόταν οι 100 εξαθλιωμένοι Μελιταίοι
Το πρόβλημα ,όμως , εστιαζόταν στο τι θα γινόταν οι 100 εξαθλιωμένοι Μελιταίοι
άποικοι στην περιοχή . Μερικοί από αυτούς δεν άντεξαν τις κακουχίες και τις
νόσους και απεβίωσαν . Λίγοι κατάφεραν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους λόγω
ελλείψεως χρημάτων και παντελούς ενδιαφέροντος από την τοπική εξουσία της νήσου.
Οι εναπομείναντες στράφηκαν προς τα μεγάλα αστικά κέντρα της νήσου
( Αργοστόλι και Ληξούρι ) επιδίδοντες στην επαιτεία , την πορνεία και τη ληστεία.
Τέλος , οι πιο τυχεροί παρέμειναν στην περιοχή καθώς παντρεύτηκαν Ελληνίδες
με τον όρο , όμως , να ξεγράψουν μια για πάντα τη θρησκεία, την οικογένεια
, την πατρίδα και το επώνυμο τους ( χρησιμοποιούν το βαπτιστικό τους ως
επίθετο της φαμίλιας τους ) . Οι γηγενείς γνωρίζοντας την εργατικότητα τους
και την υπερπληθώρα του νεαρού γυναικείου πληθυσμού βρίσκουν στο πρόσωπο
τους , τους καταλληλότερους γαμβρούς . Έτσι , προέκυψαν πολλές οικογένειες
στην περιοχή ( Ηρακλείου , Πυργιού και Βάλτων ) που κυλούσε στις φλέβες
τους μαλτέζικο αίμα , αλλά με τον καιρό ξεχάστηκε η μακρινή καταγωγή τους .
ΠΙΝΑΚΑΣ ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΜΑΛΤΕΖΩΝ
ALESANTRO
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΤΟΣ
ANTONIO
ΑΝΤΩΝΑΤΟΣ
BATTISTA
ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΣ
BENEDETTO
ΜΠΕΝΕΤΑΤΟΣ
BERNARDO
ΒΕΡΝΑΔΑΤΟΣ
GALEA
ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΣ
GIACOMO
ΓΙΑΚΟΥΜΑΤΟΣ
GIORGIO
ΓΕΩΡΓΑΤΟΣ
GIOVANNI
ΤΖΑΝΕΤΑΤΟΣ
LORENZO
ΛΟΡΕΝΤΖΑΤΟΣ
ZE MARIA
ΤΖΑΜΑΡΙΑΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΜΑΛΤΕΖΩΝ
ALESANTRO
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΤΟΣ
ANTONIO
ΑΝΤΩΝΑΤΟΣ
BATTISTA
ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΣ
BENEDETTO
ΜΠΕΝΕΤΑΤΟΣ
BERNARDO
ΒΕΡΝΑΔΑΤΟΣ
GALEA
ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΣ
GIACOMO
ΓΙΑΚΟΥΜΑΤΟΣ
GIORGIO
ΓΕΩΡΓΑΤΟΣ
GIOVANNI
ΤΖΑΝΕΤΑΤΟΣ
LORENZO
ΛΟΡΕΝΤΖΑΤΟΣ
ZE MARIA
ΤΖΑΜΑΡΙΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου